Aan het einde van de jaren vijftig verrees op het Frederiksplein een imposant gebouw: het Paleis voor Volksvlijt. Het grondvlak was ongeveer zo groot als de Dam, en het volume anderhalf keer het Paleis op de Dam. Het was gemaakt van glas en gietijzer, had een koepel van 64 meter hoog, en werd verlicht door zesduizend gaslampen een nieuwe uitvinding. Het gebouw, kortweg als Volksvlijt aangeduid werd na zes jaar bouwen op 16 augustus 1864 geopend. Het was de trotse schepping van de joodse arts Samuel Sarphati (1813-1866).  Sarphati was een man die met een onvoorstelbare energie en doorzettingsvermogen het ene plan op het andere stapelde. De stank en overlast in de stad had hij teruggedrongen door urinoirs en openbare wcs te plaatsen. De enorme stapels rotzooi en viezigheid op straten en pleinen probeerde hij op te ruimen door een onderneming op te richten die het stadsvuil zou inzamelen. Door hierbij arme Amsterdammers aan het werk te zetten, bood deze onderneming tegelijkertijd werkgelegenheid. Sarphati richtte ook de eerste broodfabriek op, waardoor het brood het basisvoedsel voor de gewone Amsterdammers een stuk goedkoper werd. Maar de meeste indruk maakte Sarphati als projectontwikkelaar. Hij wilde van een halflandelijk gebied buiten de Utrechtsepoort een moderne wijk maken, waar het goed toeven was en waar bovendien de toekomst dichterbij werd gehaald. En die toekomst lag naar zijn mening niet in handel en haven, waar het al enige tijd niet wilde vlotten, maar in de industrie. Dat had hij gezien op de wereldtentoonstelling in Londen (1851). Daar was een glazen koepel gebouwd, Crystal Palace, waar het beste stond tentoongesteld dat de industrie kon maken. Zon initiatief wilde Sarphati ook in Amsterdam: een imposant gebouw waar iedereen kon komen zien hoe de Nederlandse economie zich verder diende te ontwikkelen. Voor Sarphati was dit bouwwerk slechts een onderdeel van een nog veelomvattender plan. Hij had bedacht dat het tijd werd voor een stadsui...